Kleine eilandstaten staan voor grote uitdagingen

Kleine eilandstaten - de Small Island Developing States (SIDS) - staan voor grote uitdagingen, vooral als het gaat om watervoorraden. Alessio Giardino is senior water- en klimaatspecialist bij de Asian Development Bank. We spraken met hem over deze uitdagingen en hoe we deze kleine eilandstaten beter kunnen ondersteunen.

Wat zijn de uitdagingen waarmee kleine eilandstaten te maken hebben? 

‘De SIDS staan voor grote uitdagingen door klimaatverandering en een stijgende zeespiegel. Helaas worden ze het meest getroffen door de gevolgen van klimaatverandering, terwijl ze er het minst aan hebben bijgedragen. Hoewel ze sommige uitdagingen delen met andere landen, heeft elk eiland z’n eigen problemen waarvoor specifieke oplossingen nodig zijn. Het beperkte landoppervlakte van kleine eilanden, met de meeste bevolkingsgroepen die aan de kust wonen, leidt tot concurrerende belangen en beperkte opties voor klimaatadaptatie vanwege het gebrek aan ruimte. De kwetsbaarheid van kleine eilanden verergert nog door hun omvang en hun afhankelijkheid van één enkele luchthaven of haven, waardoor ze gevoelig zijn voor economische tegenslagen. De COVID-19-pandemie isoleerde sommige eilanden bijna twee jaar lang, wat leidde tot inkomstenderving uit toerisme en andere bronnen zonder een duidelijke oplossing. Vanwege hun omvang en geografische isolatie is het beheer van vast afval ook een probleem.’

Alessio Giardino

Alessio Giardino, senior specialist water en klimaatverandering voor de Asian Development Bank. Alessio heeft bijna 20 jaar professionele ervaring in de watersector met een specifieke focus op klimaatadaptatie en rampenrisicobeheer. 

Welke van die uitdagingen houden verband met watervoorraden? 

‘Door de beperkte toegang tot land leidt de kleine omvang van die landen tot problemen met de waterbeschikbaarheid en -schaarste. Beide worden beïnvloed door veranderingen in het klimaat en zeespiegelstijging, wat mogelijk kan leiden tot overstromingen en verzilting van deze beperkte hulpbronnen. Deze eilanden hebben een rijke biodiversiteit. Het verlies van natuurlijke hulpbronnen, bijvoorbeeld door vervuiling of klimaatverandering, betekent vaak het verlies van natuurlijke aanpassings­middelen. Als eilanden hun rif verliezen, verliezen ze de bescherming tegen overstromingen, de natuurlijke habitats van visbestanden of inkomsten uit toerisme. Het verlies van land kan ook juridische aspecten hebben voor de rechten, middelen en verplichtingen van kleine eilandstaten. Er zijn nieuwe oplossingen nodig om het waterbeheer en -behoud te verbeteren om de veerkracht van kleine landen te vergroten.’

Wat zijn de oplossingen en welke projecten lopen er?

‘Een oplossing is door regenwater op te vangen met behulp van daken van huizen of landingsbanen van luchthavens. Je kunt ook denken aan een aanpak gericht op het verminderen van waterverliezen in distributiesystemen of het verminderen van het waterverbruik. In de Malediven proberen ze land te winnen om de zeespiegelstijging tegen te gaan, maar daarvoor is een aanzienlijke economische ontwikkeling nodig. De oprichting van een "Loss and Damage Fund" op de 27e klimaatconferentie van de Verenigde Naties (COP27) markeert een historische stap om financiële hulp te bieden aan de landen die het meest kwetsbaar zijn voor klimaatverandering. Door hier prioriteit aan te geven, ondersteunen we deze landen om de toekomst veilig te stellen.’

Wat zijn de behoeften en waar liggen de prioriteiten van kleine eilandstaten?

‘Terwijl de zeeën stijgen, nemen de financiële en capaciteitsbehoeften toe. Financiële en technische ondersteuning moeten hand in hand gaan. Geïntegreerde ruimtelijke ordening kan helpen bij het begrijpen van de unieke situatie van elk land en kan de economische ontwikkeling bevorderen. Coördinatie tussen donoren, regeringen en organisaties op dit gebied is essentieel. Innovatie en technologie zijn cruciaal, maar oplossingen moeten in samenwerking met de landen zelf worden onderzocht, met gebruikmaking van lokale capaciteit voor de implementatie en het onderhoud.’

Wat kan helpen om deze eilandstaten te ondersteunen? 

‘Om impact te hebben, moeten we kleine stappen zetten met een langetermijnperspectief, gezien de urgentie van de klimaatcrisis. Zowel aanpassing aan als beperking van klimaatverandering zijn belangrijk voor kleine landen die de gevolgen ervan al ondervinden. Asian Development Bank (ADB) werkt samen met partners, zoals Deltares, die kennis en tools bieden om deze uitdagingen aan te pakken en ervaringen uit andere landen, zoals Nederland, te delen. Opleiding is cruciaal. De ADB heeft de Asia and the Pacific Water Resilience Hub gelanceerd, een platform dat kennis en partnerschappen biedt die bijdragen aan het opbouwen van waterzekerheid en veerkracht in de regio. Trainingen gericht op klimaatbestendigheid zijn heel relevant voor SIDS-landen.’

Kennisbijdrage Deltares met betrekking tot kleine eilandstaten

International Panel on Deltas, Coastal Areas and Islands officieel van start op de VN-Waterconferentie

International Panel on Deltas, Coastal Islands and small islands (IPDC)

International Panel on Deltas, Coastal Islands and small islands (IPDC) De Asian Development Bank is een van de leden van het IPDC, het internationale panel voor delta's, kustgebieden en kleine eilanden. Het IPDC helpt de ADB bij het verbeteren van de waterzekerheid in Azië-Pacific. Het fungeert als een wereldwijd platform dat de behoeften op het gebied van klimaatadaptatie en financiering met elkaar verbindt om veerkrachtige delta's, kustgebieden en eilanden te stimuleren. Hierbij wordt samengewerkt met meerdere actoren, waaronder leiders, deskundigen en agentschappen. Het secretariaat van het IPDC, ondergebracht bij Deltares, is een samenwerkingsverband met het ministerie van Infrastructuur en Waterbeheer, GCA en CAS.

Frederique Groen

Expert klimaatimpact en menselijke reacties