Waterschap Rivierenland wil nationale beverstrategie, schreef dagblad Trouw eind vorig jaar. Everzwijnen, dassen, konijnen maar vooral bevers brengen door graverijen steeds meer schade toe aan waterkeringen. ‘De bever was in Nederland uitgestorven, maar is in 1988 weer uitgezet en nu leven er tussen de 6000 en 7000 bevers in ons land’, schetst onderzoeker Frans van den Berg van Deltares. ‘Bevers beginnen hun gangen in de dijk te graven onder de waterlijn van de dijksloot en dijkbeheerders kunnen vaak niet zien dat ze dit aan het doen zijn.’ Waterschappen luiden de noodklok en willen maatregelen nemen om de kans op een overstroming zoveel mogelijk te beperken. Want dierlijke graverij kan grote invloed hebben op de sterkte en de hydraulische weerstand van de waterkering. In Duitsland en Italië zijn al dijkdoorbraken door dierlijke graverij geweest.

Deltares startte een paar jaar geleden een onderzoek naar de graverijen en kijkt hoe het de stabiliteit van waterkeringen in gevaar kan brengen. Het resulteerde in een veiligheidsraamwerk om overstromingsrisico’s door graverijen te beheersen. Met het raamwerk kun je onderzoeken en vastleggen welke dieren voor welke schade zorgen, wat de detectie- en reparatiemogelijkheden zijn en welke maatregelen je kunt nemen tegen dierlijke graverij. Het uiteindelijke doel is een uniforme methode voor alle waterschappen om de invloed van de dierlijke graverijen op de waterkeringen en de bijbehorende maatregelen te beschrijven en dit te vertalen naar de kans op overstroming, waardoor de dijkbeheerder duidelijk weet wat er moet gebeuren. Frans: ‘Je kunt gaas in de dijk aanbrengen, steen storten op plekken waar bevers komen of de dijk zo aanpassen dat deze niet meer aantrekkelijk is voor bevers.’

De waterschappen kunnen via een stappenplan dit onderzoek zelf uitvoeren. ‘Ze hebben te maken met veel locaties waar dierlijke graverij voorkomt, zodat het ondoenlijk is om overal maatregelen te treffen’, zegt Frans. ‘Je kunt bepalen welke dijken het grootste risico hebben voor overstromingsgevaar en welke het minste risico. De plekken met de meeste risico kun je dan als eerste aanpakken.’

Deltares gaat samen met waterschap Aa en Maas het veiligheidsraamwerk testen. Ook het Hoogwaterbeschermings­programma is erbij betrokken, om haar versterkingsopgave (1500 kilometer waterkeringen versterken tot 2050) kracht bij te zetten. Deltares hoopt zo deze methode beschikbaar te stellen voor alle waterbeheerders. Met nog wel een slotopmerking van Frans. ‘Het is goed dat de bever er is en het is een beschermd dier. Samen met zoölogen gaan wij naar het gedrag van bevers kijken en hoe ze reageren op de maatregelen die we nemen. We moeten leren samenwerken en -leven met de bever.’